امروز به گفتاری از شیخ صدوق در خصوص روایات مربوط به طب برخوردم که با توجه به بساطی که امروزه در خصوص طب اسلامی پهن شده، و مدعیانی پیدا نموده، حائز اهمیت است.
شیخ (قدس سره) در کتاب الاعتقادات چنین فرموده:
اعتقاد ما در باب احاديثى كه در طب وارد شده اينست كه آنها بر چند وجهست.
(1) منها: ما قيل على هواء مكّة و المدينة، فلا يجوز استعماله في سائر الأهوية.
برخی از آنها مربوط به هوای مکه و مدینه است و کاربرد آن در سایر هواها روا نیست.
(2) و منها: ما اخبر به العالم- عليه السّلام- على ما عرف من طبع السائل و لم يتعد موضعه، إذ كان أعرف بطبعه منه.
برخی از آنها که عالم عليه السّلام (گویا مقصود شیخ، از عالم، امام الرئوف علی بن موسی الرضا (علیه السلام) و رساله ذهبیه ایشان است که برای مأمون نگاشته شده) بنا بر آنچه که از طبع سوال کننده از ایشان (=مأمون) میدانسته، بیان داشته و مربوط به غیر آن فرد نمی‌شود؛ چرا که امام از طبع او، از خود او به طبع خویش، آگاه تر بوده است. (دوست نزدیکتر از من به منست)
(3) و منها: ما دلّسه المخالفون في الكتب لتقبيح صورة المذهب عند الناس.
برخی از روایات طبی را مخالفان در كتابها غلط انداز كردهاند كه صورت مذهب حق را زشت نمايند در نظرها
(4) و منها: ما وقع فيه سهو من ناقله
در برخی از آنها سهو از راوى صورت گرفته است.
(5) و منها: ما حفظ بعضه و نسي بعضه؛ وَ مَا رُوِيَ فِي الْعَسَلِ أَنَّهُ شِفَاءٌ مِنْ كُلِّ دَاءٍ. فهو صحيح، و معناه أنّه شفاء من كل داء بارد.
در برخی از آنها برخی از روایت حفظ و برخی فراموش شده؛ مثلا در خصوص عسل وارد شده كه شفاء هر دردى است، این روایت صحيح است اما معنيش آن است كه شفا هر دردى است كه از برودت باشد.
و آنكه براى بواسير استنجاء بآب سرد وارد شده در صورتيست كه بواسیر از حرارت باشد.
و آنكه در باب بادنجان وارد شده كه شفا است مخصوص فصل رطب است براى كسى كه خرما ميخورند نه سائر اوقات.
شیخ صدوق در ادامه دعا درمانی در روایات را تأیید نموده و میفرماید:
و أمّا أدوية العلل الصحيحة عن الأئمّة- عليهم السّلام- فهي آيات القرآن و سوره و الأدعية على حسب ما وردت به الآثار بالأسانيد القوية و الطرق الصحيحة.
و اما آنچه صحيح ميباشد از ائمه عليهم السّلام از دواهاى مرضها آيات قرآنى و سورههاى قرآنى است و دعاها بآن نوعهائى كه وارد شده بسندهاى قوى و طريقهاى صحيح.
و حضرت صادق عليه السّلام فرمود: كه در ايام سلف طبيب را معالج مىگفتند، موسى عليه السّلام عرض نمود: پروردگارا درد از كيست: حقتعالى فرمود از من، عرض نمود دوا از كيست: فرمود از من: عرض نمود: پس مردم معالج را چه ميكنند؟ فرمود دلشان بآن خوش مىشود: يطيب بذلك انفسهم. پس از اين جهت نام طبيب طبيب شد، و اصل معنى طب مداوا كردن است. .
و جناب نبوى صلى اللَّه عليه و آله و سلّم فرمود: هر كه او را حمد شفا ندهد خدا او را شفا ندهد.
الاعتقادات، صص115-116
نکته‌ای هم شیخ مفید اضافه فرموده که در پست بعد .
كه ,السّلام ,منها ,فرمود ,طب ,عليه ,برخی از ,وارد شده ,منها ما ,عليه السّلام ,و منها
درباره این سایت